Η κατάνυξη των ημερών

Το θέαμα των απλωμένων χταποδιών που ξεραίνονται στον ήλιο μπροστά σε κάθε μαγαζί της πόλης, είτε αυτό έχει σχέση με την εστίαση, είτε με την ένδυση, είτε με σκληρά εργαζόμενες ρωσίδες, κατέκλυσε το Ηράκλειο από την Μεγάλη Πέμπτη, για μια ακόμα χρονιά. Διότι, εδώ η κατάνυξη της Μεγάλης Παρασκευής είναι συνυφασμένη με την κρασο-ρακο-κατάνυξη και τα χταπόδια. Δεν προλαβαίνει να τελειώσει η λιτανεία του Επιταφίου, και λεφούσια τρέχουν οι πιστοί να προλάβουν τραπέζι κάπου στην αγορά ή στην υπόλοιπη πόλη, για να φάνε και να πιούνε ό,τι έχει επιμελώς βαφτιστεί νηστήσιμο (οι προνοητικοί, βεβαίως, έχουν κλείσει από πριν).

Και αυτό θεωρείται «έθιμο» του Πάσχα· πάλι καλά, που δεν το συνδέουν κι αυτό με την Τουρκοκρατία... Τώρα που το σκέφτομαι, πιο πολύ στη γερμανική κατοχή κολλάει, όπως τρέχουν όλοι να την πέσουν στο φαΐ, σαν να μην έχουν ξαναφάει στη ζωή τους. Πριν μερικά χρόνια, που είχαμε καλεσμένους και κατεβήκαμε υποχρεωτικά στην πόλη, γίναμε και μάρτυρες ξυλοδαρμού για ένα τραπέζι στα «ψαράδικα» της αγοράς, όπου όχι να καθήσεις να φας δεν αντέχεις από τις μυρωδιές, αλλά ούτε καν να περάσεις τρέχοντας.

Μια άλλη χρονιά, σε ένα κοντινό χωριό, έτυχε να ακολουθήσω τον Επιτάφιο και είδα να γίνεται στάση σε κάθε σπίτι του χωριού, ώστε να προσφερθούν και να τιμηθούν δεόντως, και πάντοτε «κατανυκτικώς», ρακές από τους παπάδες και το λεφούσι. Περιττό να σας πω ότι στα μισά της περιφοράς και με δεδομένο το ξεροσφύρι, κουρούμπελα οι παπάδες, κουρούμπελα οι «μεταφορείς», οι μουσικοί, οι πιστοί... Μόνο οι ελάχιστοι «στεγνοί» μπορούσαν να αντιληφθούν τα οχτάρια του Επιταφίου.

Είπα για Πάσχα, έθιμα και Τουρκοκρατία και θυμήθηκα τώρα δα, να αναρωτηθώ και δημοσίως: Όλα τούτα τα ευλαβικώς συντηρούμενα έθιμα, που να ήσαν άραγες πριν από το 89 και το 90; πριν την άνθιση των επιδοτήσεων και των επιχορηγήσεων, πριν τους λογής λογής Πολιτιστικούς Συλλόγους, την «πολιτιστική πολιτική» με τα λεφτά της τότε ΕΟΚ, και κύριως, πριν τον κατακλυσμό της ιδιωτικής τηλεόρασης; Πόσο θάθελα να διάβαζα παλιές τοπικές εφημερίδες του 85, του 80, του 70, του 60, από το Αγρινίο, την Καλαμάτα, το Βροντάδο, να περιγράφει ο ντόπιος δημοσιογράφος με πόσο ενθουσιασμό αναβίωσαν για μια ακόμη χρονιά τα διάφορα Χαλκούνια κι οι Σαΐτες, που μας έρχονται από τα τόσο βολικά -για την περίσταση πάσης οπλοκατοχής, οπλοχρησίας, και γενικώς οπλοκαφρίλας- χρόνια της Τορκοκρατίας...

η φωτογραφία από το travelphoto.net, καθώς δεν είχα μαζί μου μηχανή στην πόλη προχθές